26 Март е Меѓународен ден посветен на подигнување на свеста за епилепсијата и начините за спречување на стигматизација на луѓето што живеат со оваа болест.

Епилепсијата е невролошко нарушување кое се карактеризира со повторени епилептични напади предизвикани од ненадејни, небалансирани електрични импулси во мозокот, кои накратко можат да доведат до губење на свеста, движењето или чувството. Се проценува дека околу 50 милиони луѓе во светот страдаат од оваа состојба, која е четврта најчеста невролошка болест.

1 од 100 луѓе има епилепсија

Со оглед на фактот дека 1 од 100 луѓе има епилепсија, голема е веројатноста секој од нас да познава некој што боледува од епилепсија. Епилептичниот напад и неговите манифестации често се погрешно разбрани од околината, а стравот, предрасудите и дискриминацијата поврзани со епилепсијата влијаат врз квалитетот на животот на луѓето со оваа состојба, како и на нивните семејства. Затоа е клучно да се подигне свеста за животот на лицата со епилепсија, бидејќи во голем број случаи стигматизацијата е многу потешка од самата болест. На оваа тема зборува доц. д-р Александар Ристиќ, невролог од Клиниката за неврологија при Универзитетскиот клинички центар на Србија и претседател на Српската лига за борба против епилепсија.

Причини за епилепсија

Во приближно 50 отсто од случаите причината за епилепсија е непозната. Иако причините не се целосно јасни, тие може да вклучуваат генетски фактори, повреди на главата, мозочни удари, инфекции или изложеност на токсини, абнормалности во развојот на мозокот или разни метаболички нарушувања.

- Епилепсијата не е заразна, а во повеќето случаи не се влошува со текот на времето. Повеќето луѓе со епилепсија, со соодветна терапија, можат да имаат нормален и исполнет живот - вели д-р Ристиќ.

Дијагноза на епилепсија кај возрасни

- Сите други анализи доаѓаат потоа, а тие вклучуваат снимање на електроенцефалографија (ЕЕГ) и магнетна резонанса на мозокот. Дијагнозата на епилепсија се поставува ако пациентот имал два епилептични напади (без разлика какви се наодите на ЕЕГ и магнетна резонанса), но и во случај на еден епилептичен напад, а наодите на ЕЕГ или магнетна резонанса се слични на оние забележани кај лица со епилепсија - вели д-р Ристиќ.

Можни компликации и ризици поврзани со епилепсија кај возрасни

Лекарот предупредува дека за време на епилептичен напад може да се случи најлошото можно сценарио - смрт.

- Ова се вика СУДЕП (акроним кој означува ненадејна и неочекувана смрт кај лице со епилепсија) и за среќа се случува многу, многу ретко. Најосновниот начин да се спречи смртта од епилептичен напад е редовно да се земаат антиепилептични лекови. Дополнително, при епилептичен напад може да настанат разни повреди или изгореници поради пад или неконтролирање на сопственото однесување. И, секако, епилептичниот напад и неговите манифестации не се општествено прифатливи и се извор на предрасуди кон болните од епилепсија, што го отежнува функционирањето на овие пациенти - објаснува д-р Ристиќ.

Прва помош за епилептичен напад

Епилептичниот напад може да има многу драматичен ефект врз оние што се сведоци на настанот. За време на најпрепознатливите напади, телото се вкочанува, екстремитетите почнуваат ритмички да се грчат. Покрај тоа, лицето може да има пена во устата за време на нападот. Поради ова, сведоците на нападите често паничат и прават грешки, што го отежнува закрепнувањето на лицето кое го доживува нападот.

Еве како да го направите тоа правилно:

-Бидете присебни: останете со личноста која го доживеала нападот
-Држете ги набљудувачите настрана
-Обрнете внимание на времетраењето на нападот
-Спречете повреди: отстранете ги сите тврди предмети од околината
-Ставете нешто меко под главата на лицето кое го доживува нападот
-Откопчајте ја или олабавете ја тесната облека
-Не задржувајте му ги движењата на лицето кое има напад
-Не ставајте ништо во устата на лицето
-Свртете го малку на левата страна: помогнете му со дишењето што е можно поскоро
-Воспоставете комуникација за да се осигурите дека лицето навистина се освестило
-Останете со лицето додека не закрепне (5 до 20 минути)

Јавете се на бројот за итни случаи:

-Ако нападот трае подолго од 2 минути или ако се повтори наскоро
-Ако лицето не се освести во рок од неколку минути по завршувањето на нападот
-Ако нападот се случи во вода
-Ако лицето се повреди
-Ако лицето е бремено или има дијабетес.

Дали може да се контролираат нападите и дали има превентивни мерки

- Во над 70 отсто од случаите сме во состојба целосно и долгорочно да ги контролираме епилептичните напади. Тоа е извонреден резултат. Тоа се пациенти кои се целосно рамноправни членови на општеството бидејќи немаат никакви суштински граници. Превенцијата може да се спроведе до одреден степен. Постојат некои видови епилепсија кај кои недоволното спиење може да придонесе за продолжување на нападот, кај некои треперење на светлина, кај некои консумирање алкохолни пијалаци и последователно будење. Но, најважна превентивна мерка е редовното внесување на антиепилептични лекови - заклучува лекарот.

Извор: Eklinika.telegraf.rs

Фото: Freepik