После повеќе од една година состаноци и преговори, Ариел Баскин-Самерс од Универзитетот Јеил конечно убедила управник на затвор со максимална безбедност во Конектикат да ѝ дозволи да работи со затворениците и да ги проучува психопатските тенденции.

По дефиниција, психопатите имаат проблем да ги разберат емоциите на другите луѓе, што делумно објаснува зошто се толку себични, зошто толку незначително ја игнорираат благосостојбата на другите и зошто извршуваат насилни кривични дела до трипати повеќе од другите луѓе.

Изненадува фактот што тие немаат потешкотии во разбирањето на она што другите го мислат, сакаат или веруваат - вештина што е позната како земање перспектива, ментализирање или теорија на умот. „Нивното однесување сугерира дека тие не ги земаат во предвид мислите на другите“, вели Баскин-Симонс, но резултатите од експериментите направени врз нивните перформанси, покажуваат нешто друго. Кога тие ќе слушнат приказна и се запрашани точно да кажат што размислува ликот, тие можат да го направат тоа.

Има смисла во ова. Ова се луѓе кои можат да разберат што размислуваат жртвите, но едноставно не се грижат за тоа. Оттука потекнуваат и нивните постапки. Но Баскин-Сомерс открила дека постои нешто повеќе во нивните умови отколку што се чини.

Повеќето од нас се ментализираат автоматски. Уште во детството, умот на другите неволно влегува во нашиот. Истото, меѓутоа послабо, се случува кај психопатите. Со проучувањето на затворениците од Конектикат, Баскин-Сомерс и нејзините колеги, Линдзи Драјтон и Лори Сантос, покажале дека овие луѓе намерно можат да ја извлечат перспективата на една личност, но во просек тоа не го прават автоматски како што го прават нормалните луѓе. „Ова е првпат да видиме докази дека психопатите ја немаат оваа автоматска способност што повеќето од нас ја имаат“, вели Баскин-Сомерс.

Таа започнала да ги проучува психопатите пред околу десет години, пред периодот кога „психопат“ бил термин користен во секое ТВ шоу. „Ме фасцинира колку е комплексен нивниот ум. Тие ретко покажуваат целосен дефицит во нештата. Има интересна нијанса. Понекогаш, се чини дека покажуваат добро сознавање, понекогаш не. Понекогаш тие покажуваат теорија на умот, понекогаш не. Интересна загатка“, вели таа.

Американскиот систем на затворите не ја проценува психопатијата кај затворениците при нивното влегување во затворот, така што Сомерс спровела стандарден тест за 106 машки затвореници од затворот во Конектикат. Излегло дека 22 од нив биле психопати, 28 не биле, а остатокот се наоѓал во сива зона. Баскин-Сомерс ги спровела сите интервјуа во психолошка лабораторија во рамките на самиот затвор - едноставна просторија со биро, компјутерски дел, без бариери.

„За многу од затворениците, ова беше првпат да зборуваат за сопствените животи“, вели таа. Психопатите се покажале слаткоречиви, нарцисти и молчеливи. „Тие можат да бидат агресивни, и сакаат да кажуваат ужасни детали за убиствата, со цел да го шокираат слушателот. Но тие не се постојано такви“, вели Сомерс.

Сомерс открила дека психопатските затвореници покажале вообичаено ниво на егзоцентрично мешање. Се разбира, не сите психопати се исти и тие значително се разликуваат во нивното однесување.

Резултатите од нејзиното истражување открило дека психопатите автоматски не ја земаат перспективата на другите луѓе. Она што е неволно за повеќето луѓе, е намерен избор за нив, нешто што активно може да го вклучат за да ги постигнат своите цели и да го игнорираат во други ситуации. Тоа помага да се објасни зошто се однесуваат толку злобно, сурово и насилно.

Новите наоди на Баскин-Сомерс не ја објаснуваат психопатијата; всушност ниту едно истражување на ја објаснува и не би можело да ја објасни. Како и повеќето психијатриски проблеми, тоа е комплексен хаос на генетските влијанија и влијанијата од околината, што дејствуваат на нашиот најкомплексен (и најмалку разбран) орган - мозокот. „Психопатите можеби имаат недостаток на автоматско земање на перспективата, но прашањето е зошто“, вели Еси Видинг од Универзитетскиот колеџ во Лондон. „Што е она што во генетската шминка и перцепцијата на животната средина на една личност ги прави такви? Потребни се долгорочни истражувања за да се одговорат овие прашања и да се испитаат овие процеси“, додава тој.

Во меѓувреме, Баскин-Сомерс додава дека постојат начини за користење на она што веќе го знаеме. „Размислуваме да започнее со обука на затворските службеници за тоа како да разговараат со затворениците со психопатија и да наметнат поодмислена перспектива“, вели таа.