Еден исландски глечер годишно се повлекува со големина колку олимписки базен. Еве што прават научниците околу тоа.

За посетителите што го посетуваат првпат, станува збор за живописна глетка: голема лагуна испреплетена со кајакари и врамена од бујни зелени ридови и импозантни глечери. Но, за Сигурос Арнардотир, магистер по глацијална геологија на Универзитетот во Исланд, глетката е застрашувачка поради нејзиното постојано потсетување дека климатските промени уништуваат глечери и предизвикуваат покачување на нивото на морето.

Зголемувањето на температурите значи дека глечерот Салхајмајкул се топи.  Арнардотир вели дека во летните месеци глечерот губи речиси 60 сантиметри мраз неделно.

Сега, во некои делови лагуната е длабока 70 метри. Како што станува поголема, водата оди под глечерот и го забрзува топењето.

Одур Сигурсон, глациолог во Канцеларијата за метеорологија во Исланд, предвидува дека сите 300 глечери во Исланд ќе се стопат во рок од 200 години, подигнувајќи го нивото на морето за 1 сантиметар.

Во светски рамки, годишно се топат 390 милијарди тони мраз од глечерите, што придонесува за една третина во порастот на глобалното ниво на морето.
Во 2014 година Сигурсон прогласи уште еден исландски глечер за мртов. Во август тој и уште 100 лица, вклучувајќи го и исландскиот премиер за животна средина на Исланд, одржале симболичен погреб на местото каде што имало остатоци од глечерот. Според Сигурсон, исчезнале уште 55 глечери.

Исланд вети дека ќе ги намали своите емисии за 40 отсто до 2030 година и има цел да стане јаглерод-неутрална до 2040 година.

Најперспективниот пример за тоа како Исланѓаните работат на намалување на емисиите на јаглерод се наоѓа на стотина километри северозападно од Солхајмајкул. Научниците од електроцентралата „Хелишеиди“, геотермална централа која е трета по големина во светот, развиле процес на заробување на јаглеродниот диоксид и го инјектирале во карпата.

Методот ја намалил емисијата на СО2 на растенијата за третина, а истражувачите се надеваат дека тој ќе биде прифатен и на други места.

Полн со вулкани, Исланд добива околу една четвртина од својата електрична енергија од геотермалната моќ: топлата карпа ја загрева водата од дождот под земја, која, кога ќе дојде на површина, ги напојува турбините за тие да произведат електрична енергија. Но, пареата произведена од турбините содржи СО2.

Процесот, познат како „Карбфикс“, вклучува екстрахирање на СО2 од пареата и туширање со вода за создавање карбонизирана вода. Потоа се пумпа под земја во порозна карпа од базалт, минерализирајќи во период од две години - значително побрзо од другите методи за заробување и складирање на јаглерод.

- Резултатот е нешто што останува затрупано под земја како карпа засекогаш - вели Еда Арадотир, проект-менаџер во „Карбфикс“. За разлика од другите начини на складирање на СО2, не треба да се следи во случај на протекување.

Методот привлекува интерес и од другите компании. „Клајмворкс“, швајцарска компанија која претстави директно заробување на СО2, сега го тестира во електроцентралата „Хелишеиди“.

Назад во Салхајмајкул, Арнардотир чувствува очај во врска со топењето на глечерите.

- Ова ме вознемирува секојпат кога ќе дојдам тука - вели таа, укажувајќи на протокот од растопениот мраз.

Според неа, глечерите се речиси како големи живи суштества.

- Имам чувство како да крвават - вели таа.