Катастрофата во Чернобил во 1986 година беше најлошата нуклеарна катастрофа во историјата на човештвото. Денес, голем дел од областа околу старата фабрика во Украина и во Белорусија останува ненаселена, вклучувајќи го истоимениот град и градот Припјат. Но, тоа е точно само ако зборуваме за луѓето.

Во забранетата зона сè уште живеат многу животни. Во многу случаи, популациите на дивиот свет напредувале поради недостигот на човечко присуство повеќе од 35 години. Но, дали ова значи дека животните што живеат во областа се приспособиле на уникатните закани со кои се соочуваат од радијацијата во областа?

Некои истражувања посочуваат дека популациите во забранетата зона на Чернобил почнале да се развиваат. Други истражувачи веруваат дека сè уште нема доволно ригорозни податоци за да се докаже каков било вид адаптивен ефект.

- Го правиме најдоброто што можеме со ресурсите што ги имаме - вели Тим Мусо, биолог од Универзитетот во Јужна Каролина, кој со години го следи развојот на еволуцијата поттикната од радијацијата.

Во 2016 година, истражувачите Пабло Бурако и Герман Оризаола почнале да го испитуваат начинот на кој жабите од видот „Rana sylvatica“ реагирале на радијацијата во областа Чернобил. Иако обично се светлозелени, овие жаби понекогаш се црни.

Меѓутоа, во областа Чернобил пронашле многу жаби со некарактеристична црна боја.

Меланинот одговорен за оваа темна боја кај различни видови всушност може да ублажи некои од негативните ефекти на ултравиолетовото зрачење. Кај луѓето, на пример, темната пигментација може да заштити од некои негативни ефекти од сончевата светлина. Исто така, меланинот штити од оштетување на клетките поврзани со зрачење.

Бурако и Оризаола го прошириле нивното истражување во текот на наредните години, анализирајќи ја бојата на кожата на жабите од 12 езерца во Северна Украина - вклучително и некои во најрадиоактивните делови на областа Чернобил. Тие ги споредиле со жаби од други езерца надвор од забранетата зона на Чернобил кои имале релативно ниски нивоа на радијација.


- Чернобилските жаби можеле да поминат низ процес на брза еволуција како одговор на радијацијата. Ова е веројатно резултат на природната селекција - велат истражувачите.

Истражувачите не успеале да најдат силни докази за адаптација во повеќето од овие истражувања. Многу од испитуваните истражувања вклучувале релативно мали големини на примероци од единечни контаминирани локации и единечни контролни локации. Или, тие не биле спроведени со „значителна строгост“ за да се поддржи хипотезата за еволутивна адаптација, вели Мусо.

Имало еден исклучок: истражувачите ги уништиле бактериите од пердувите на селските ластовички во шталата во високо озрачените делови на Чернобил, како и бактериите од Данска со нормално ниво на зрачење. Тие откриле дека бактеријата на чернобилските ластовички била поотпорна на оштетување предизвикано од индуцираното зрачење.

Тоа не значи дека Мусо целосно ја отфрлил еволуцијата.

- Јас сум виновен како и сите што шпекулираа за ова - вели тој. Всушност, истражувачите во неколку случаи докажаа дека еволуцијата е можна за само неколку генерации. Мусо едноставно верува дека досегашните студии не биле доволно ригорозни за да ја поддржат идејата.

Кучињата на Чернобил

Во Чернобил, повеќе од 35 години живеат диви кучиња. Голем дел од нив се потомци на домашните миленици оставени за време на евакуацијата од областа. Денес веројатно има илјадници диви кучиња во забранетета зона на Чернобил, а нивната популација веројатно е зголемена поради храната што туристите им ја даваат, кои доаѓаат во сѐ поголем број во областа.

Мусо и неговите колеги се поврзале со Острандер и други научници за да откријат нешто повеќе за генетскиот профил на овие кучиња. Во истражувањето објавено неодамна во „Сајнс адвансес“ тие анализирале ДНК-примероци од 15 генерации диви кучиња во Чернобил.

- Сакавме да знаеме дали постојат идентификувани варијанти во ДНК-секвенците што им овозможиле на овие кучиња да живеат и да се размножуваат - вели Острандер.

Нивната анализа открила дека различните популации на кучиња во областа имале различни потписи кои идентификувале од каде потекнуваат. Оние од градот Чернобил, на пример, имале потпис кој се разликувал од оние во Припјат, оддалечен само 14 километри. Исто така, тие ги споредиле со генетските профили на кучиња што живеат во Полска и на други места во Источна Европа.

Нивото на генетски детали што истражувачите го испитале кај овие кучиња е уникатно, вели Мусо. Но, ова истражување е само првиот чекор.

Сега кога се карактеризираат генетските профили на различни популации кучиња од Чернобил, истражувачите можат да почнат да испитуваат дали постојат заеднички генетски нишки помеѓу кучињата од Припјат и од Чернобил кои се разликуваат, на пример, од популациите на кучиња што живеат со пониски нивоа на радијација.

Ова истражување конечно може да открие како животно кое е релативно слично на луѓето реагира на радијација.

- Меѓутоа, најголемиот потенцијал лежи во разбирањето на биолошките основи на животните и, на крајот, на опстанокот на луѓето во региони со високи и континуирани напади врз животната средина - пишуваат авторите на истражувањето.

Извор: Discovermagazine.com
Фото: Freepik